Binnen Nederlandse ondernemingen is het vaak moeilijk om een scheidslijn te vinden tussen FM en CREM. Dit leidt tot een ondergeschikte rol voor beide disciplines en komt het resultaat van de
onderneming niet ten goede. RICS-lid Willem Keeris definieert FM als ‘benaming voor een algemene managementfunctie, verantwoordelijk voor de te leveren facilities binnen een onderneming, als resultaat van planning en coördinatie van ondersteunende processen en gericht op de bevordering van het succes van het primaire proces van de betreffende organisatie’. Corporate Real Estate Management wordt — vooral in landen om Nederland heen en in de VS — beschouwd als een strategische activiteit die nauw afgestemd is op en ter ondersteuning dient van de bedrijfsstrategie. De RICS ziet duidelijk een verschil. FM wordt als aparte vakgroep gezien binnen de RICS-organisatie, een organisatie met wereldwijd 12.000 leden en met eigen praktijkstandaarden. Sinds de jaren ‘80 is er in Nederland sprake van een groeiende tendens om CREM en FM in diverse samenstellingen binnen facilitaire afdelingen samen te voegen. Bij banken als ABN Amro en ING is dit het geval. Dat is echter niet overal zo. Philips loopt als Nederlandse multinational voorop in het apart zetten van de Corporate Real Estate-functie. Aan de andere kant is er bijvoorbeeld bij Heineken en Akzo Nobel weinig sprake van een CREM-aanpak. Men loopt jaren achter op de buitenlandse concurrenten.
Waar er in Nederland toch een beweging is richting het samengaan van de FM- en CREM-disciplines, wil dit niet zeggen dat ze naar elkaar toegroeien. Er vloeit wel een aantal positieve operationele gevolgen uit voort, zoals verbeterde inkoopprocessen, innovatieve kantoorconcepten en een bouw- en installatietechnisch hoogwaardiger huisvesting. Aan de andere kant wordt CREM in de praktijk bestuurlijk gedowngraded door het een plaats te geven binnen de facilitaire organisatie en dus wordt de echte waarde voor de onderneming van CREM — strategische CREM — nooit gerealiseerd. Vastgoed wordt hierdoor voortdurend als operationele aangelegenheid beschouwd en niet als strategisch bedrijfsmiddel. FM wordt ook vaak verward met het begrip technisch beheer — een misvatting en daardoor een belemmering voor facilitaire afdelingen die veel meer in hun mars hebben. Reden dus voor de RICS te pleiten voor een duidelijke scheiding
tussen FM en CREM. Binnen een moderne onderneming hoort CREM een zakelijke partner voor het bestuur te zijn en moet het een strategische bijdrage leveren aan het succes van de onderneming. Dat eist van CREM-professionals dat ze in termen van het primaire proces moeten kunnen opereren met de stenen van secundair belang. Nauwe samenwerking met de facilitaire afdeling betekent dat de positieve aspecten van beide niet verloren gaan. Corporate Nederland heeft nog veel werk te doen.
Met dank aan Henk Schaap MRICS en Leon van Leersum FRICS voor hun input.
Paul Stotesbury FRICS is eigenaar van People & Property, managementconsultants in real estate [nu: Redept].
